Bệnh suy dinh dưỡng ở trẻ: Nguyên nhân và những điều ban cần biết

Suy dinh dưỡng là tình trạng thiếu hụt các chất dinh dưỡng thiết yếu ảnh hưởng đến đời sống, hoạt động và sự phát triển bình thường của cơ thể. Tình trạng này thường xảy ra ở trẻ em trong độ tuổi từ 6 đến 24 tháng tuổi. Đây là thời điểm trẻ có nhu cầu dinh dưỡng cao, học cách thích nghi với môi trường và rất nhạy cảm với bệnh tật. Sau đây, Khám tại nhà sẽ nói cho bạn biết các nguyên nhân, dấu hiệu, cách điều trị và cách phòng ngừa bệnh suy dinh dưỡng ở trẻ.

Mục tiêu

1. Bệnh suy dinh dưỡng ở trẻ là gì?

Bệnh suy dinh dưỡng ở trẻ là tình trạng thiếu hụt chất dinh dưỡng bao gồm thiếu hụt năng lượng, protein, lipid và vi chất dinh dưỡng. Bệnh thường xảy ra ở trẻ dưới 5 tuổi, đặc biệt là trẻ dưới 3 tuổi. Theo báo cáo “Tình trạng trẻ em thế giới” của UNICEF, cứ ba trẻ em dưới 5 tuổi trên toàn thế giới thì sẽ có một ca mắc bệnh suy dinh dưỡng ở trẻ. Tỷ lệ suy dinh dưỡng ở trẻ dưới 5 tuổi ở Việt Nam là 19,6%, đến dưới 20%, mỗi năm có hơn 230.000 trẻ dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng cấp tính nặng. Những “con số biết nói” này đã gióng lên hồi chuông cảnh báo rằng số trẻ em phải gánh chịu hậu quả của chế độ ăn uống thiếu khoa học, không đáp ứng đầy đủ và chính xác nhu cầu của mình là đáng báo động.

2. Nguyên nhân trẻ bị suy dinh dưỡng

Bệnh suy dinh dưỡng ở trẻ có thể xảy ra với các trường hợp sau:

Trong 6 tháng đầu trẻ không được hoàn toàn bú sữa mẹ hoặc mẹ cho trẻ ăn dặm quá sớm
Ăn uống thiếu các chất dinh dưỡng thiết yếu.
Khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng kém do mắc các bệnh về đường tiêu hóa.
Thức ăn không phù hợp với khẩu vị của trẻ hoặc trẻ không ăn đa dạng các loại thức ăn
Do trẻ thường mắc các bệnh truyền nhiễm (tiêu chảy, viêm phổi, giun sán…) nên sử dụng các loại thuốc có tác dụng diệt vi trùng gây bệnh hiệu quả và ít đồng thời những thứ chúng chứa tiêu diệt vi khuẩn có lợi trong đường ruột. Giảm quá trình lên men thực phẩm, dẫn đến kém hấp thụ và biếng ăn.
Trẻ gặp vấn đề về tâm lý khi gia đình dùng vũ lực quá mức để cho trẻ ăn, khiến trẻ dễ nảy sinh lo âu, lâu dần có thể dẫn đến biếng ăn.
Trẻ không được bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu hoặc mẹ cho ăn dặm quá sớm

3. Dấu hiệu bệnh suy dinh dưỡng ở trẻ

Bệnh suy dinh dưỡng ở trẻ thường để lại các dấu hiệu như:

Cân nặng không tăng trưởng đến mức dự kiến.
Tụt giảm 5-10% trọng lượng cơ thể của trong vòng 3-6 tháng.
Thường quấy khóc, ít vui chơi, kém linh hoạt, cơ thể chậm chạp hơn các bạn cùng.
Các bắp tay mềm nhão, bụng to dần.
Dấu hiệu nhận thấy rõ ràng nhất là khi trẻ chậm phát triển vận động như chậm biết lẫy, ngồi, bò, đi đứng.

4. Hậu quả của bệnh suy dinh dưỡng ở trẻ

Hậu quả khi trẻ bị bệnh suy dinh dưỡng là dễ dàng bị nhiễm trùng đường hô hấp và đường ruột. Điều đáng lo ngại nhất là trẻ phát triển chậm cả về thể chất lẫn tinh thần. Bệnh suy dinh dưỡng ở trẻ dẫn đến giảm sự phát triển của tất cả các cơ quan, đặc biệt là hệ cơ xương, ảnh hưởng trực tiếp đến chiều cao và tầm vóc của trẻ.
Hậu thứ hai là trí não giảm phát triển, ngôn ngữ, chậm chạp, giảm khả năng học tập, tiếp thu, giao tiếp xã hội kém và giảm khả năng lao động khi trưởng thành.

5. Cách điều trị bệnh suy dinh dưỡng ở trẻ

Để việc điều trị bệnh suy dinh dưỡng hiệu quả cần điều trị triệt để các triệu chứng và tìm ra nguyên nhân để có biện pháp khắc phục phù hợp.
Tùy theo nguyên nhân và mức độ suy dinh dưỡng của trẻ mà việc điều trị có thể thực hiện tại nhà hoặc tại bệnh viện. Thông thường, thay đổi chế độ ăn uống là phương pháp điều trị phổ biến nhất. Chế độ ăn kiêng có thể yêu cầu tăng hàm lượng dinh dưỡng trong thực phẩm của trẻ hoặc sử dụng thêm thực phẩm bổ sung dinh dưỡng theo chỉ dẫn của bác sĩ .

6. Biện pháp phòng ngừa bệnh suy dinh dưỡng

Dưới đây là các biện pháp phòng ngừa bệnh suy dinh dưỡng hiệu quả mà bạn nên biết:

Khi điều trị cho trẻ, bạn không nên lạm dụng kháng sinh mà chỉ dùng đủ liều lượng và trong thời gian theo chỉ định của bác sĩ. Cung cấp đầy đủ dinh dưỡng trong và sau khi bị bệnh để phục hồi dinh dưỡng cho trẻ.
Tiêm phòng và tẩy giun định kỳ cho trẻ
Cho trẻ bú ngay sau khi sinh và tiếp tục cho con bú trong 18 đến 24 tháng. Nếu người mẹ không đủ sữa thì phải có nguồn sữa đầy đủ để thay thế cho con.
Duy trì chế độ ăn hợp lý để trẻ tăng cân lành mạnh: Cho trẻ ăn dặm lúc 6 tháng tuổi, ăn đầy đủ 4 nhóm thực phẩm chính là bột, đường, đạm, vitamin. Chú ý lựa chọn thực phẩm tươi sống, hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, nấu chín kỹ thực phẩm để trẻ không bị nhiễm các bệnh về đường ruột như giun, sán dây.
Theo dõi biểu đồ tăng trưởng hàng tháng để phát hiện sớm bệnh tật, ngăn ngừa nguy cơ suy dinh dưỡng ở trẻ.

Nếu thấy những dấu hiệu về bệnh suy dinh dưỡng ở trẻ bạn hãy liên hệ ngay với các bệnh viện uy tín hoặc liên hệ với Khám tại nhà để được các bác sĩ tư vấn về căn bệnh này.