Tay chân miệng là một loại bệnh truyền nhiễm phổ biến ở trẻ em, đặc biệt là các bé dưới 5 tuổi. Bệnh này có khả năng lây lan nhanh chóng và dễ trở thành dịch bệnh. Các tháng từ tháng 3 đến tháng 5 và từ tháng 8 đến tháng 9 hàng năm là thời điểm trẻ dễ mắc tay chân miệng nhất. Tuy nhiên, vẫn nhiều bậc cha mẹ tác mắc dấu hiệu của bệnh tay chân miệng ở trẻ em như thế nào, có nguy hiểm không và cách điều trị ra sao. Sau đây hãy cùng Khám tại nhà tìm hiểu ngay nhé.
Nội dung
1. Nguyên nhân gây bệnh tay chân miệng ở trẻ em
Bệnh tay chân miệng chủ yếu được gây ra bởi nhóm virus đường ruột Enterovirus, đặc biệt là Coxsackie A16 và Enterovirus typ 71. Virus Coxsackie A16 hiếm khi gây ra các biến chứng về thần kinh và có thể tự khỏi trong vài ngày. Ngược lại, virus Enterovirus typ 71 (EV71) tạo ra nhiều biến chứng nguy hiểm, bao gồm viêm não, viêm màng não, viêm phổi, viêm cơ tim và có thể dẫn đến tử vong.
Ngoài Coxsackie A16 và Enterovirus typ 71, có một số chủng virus khác trong nhóm A như Coxsackie A4-A7, A9, A10 hoặc cảnhnh virus trong nhóm B như B1-B3 và B5 cũng có thể gây ra bệnh tay chân miệng.
2. Triệu chứng bệnh tay chân miệng ở trẻ
2.1. Triệu chứng ở giai đoạn nhẹ
Khi trẻ mắc phải tay chân miệng, ở giai đoạn ban đầu ở trẻ sẽ xuất hiện những triệu chứng như sốt, mệt mỏi, đau họng nhẹ và kém ăn. Tuy nhiên, các triệu chứng này thường dễ bị nhầm lẫn với bệnh viêm da bóng nước, do nhiễm khuẩn, nhiễm virus hoặc bệnh thủy đậu và dễ dàng bị cha mẹ bỏ qua.
Sau 1-2 ngày nhiễm bệnh, trẻ sẽ thấy xuất hiện những nốt ban hồng nhỏ, có đường kính vài mm, lên mặt da. Sau đó, những nốt ban này sẽ biến thành các bóng nước. Sau một thời gian nhiễm bệnh trẻ có thể có những vết loét trong miệng, trên đầu lưỡi, vòm miệng và lợi, gây đau đớn khi nuốt. Cha mẹ cần chú ý để không nhầm lẫn với viêm loét miệng thông thường. Ngoài ra, các vết loét cũng có thể xuất hiện ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, mông hoặc cơ quan sinh dục của trẻ.
2.2. Triệu chứng ở giai đoạn nặng
Khi bệnh tay chân miệng ở trẻ em trở nặng, trẻ sẽ xuất hiện các loạt các biểu hiện dưới đây. Lúc này cha mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay để tiến hành chữa trị kịp thời. Nếu không được chữa trị, bệnh có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm, thậm chí gây tử vong cho trẻ.
Trẻ quấy khóc liên tục và kéo dài
Khi mắc tay chân miệng, trẻ em có thể trở nên quấy khóc suốt đêm hoặc thức dậy và khóc liên tục sau khoảng 15-20 phút. Nhiều bậc phụ huynh lầm tưởng rằng trẻ khóc do đau do các vết loét trong miệng. Tuy nhiên, thực tế đó là một biểu hiện cảnh báo về tình trạng nhiễm độc thần kinh ở giai đoạn đầu.
Sốt liên tục ở nhiệt độ cao và không hạ
Khi bị bệnh tay chân miệng ở trẻ em, bệnh có thể trở nặng và có sốt trên 38,5 độ C kéo dài hơn 48 giờ mà không thể giảm với thuốc hạ sốt paracetamol. Điều này cho thấy mức độ viêm nặng trong cơ thể trẻ, có thể gây ra nhiễm độc thần kinh. Trong tình huống này, trẻ cần được sử dụng một loại thuốc hạ sốt đặc biệt chứa Ibuprofen theo chỉ định của bác sĩ.
Trẻ hay giật mình
Nếu cha mẹ thấy trẻ có dấu hiệu hay giật mình đây chính là dấu hiệu cảnh báo đến tình trạng nhiễm độc thần kinh. Cha mẹ nên chú ý quan sát xem trẻ có bị giật mình thường xuyên hay không, ngay cả khi trẻ đang chơi đùa.
Nếu cha mẹ nhận thấy trẻ có một trong ba triệu chứng trên, hãy đưa trẻ đến các cơ sở y tế đáng tin cậy để được khám và điều trị kịp thời.
3. Các đường lây truyền của bệnh tay chân miệng ở trẻ em
Virus gây bệnh tay chân miệng có khả năng lây lan rất nhanh, truyền trực tiếp từ người sang người thông qua đường miệng, qua các chất tiết từ mũi, miệng, phân hay nước bọt của trẻ bị bệnh.
Người mắc bệnh có khả năng lây nhiễm virus trong tuần đầu tiên (giai đoạn ủ bệnh). Tuy nhiên, thời gian lây truyền có thể kéo dài trong vài tuần vì virus vẫn tiếp tục tồn tại trong phân và nước bọt của người bệnh.
Các con đường lây truyền virus bao gồm:
- Trực tiếp tiếp xúc với người bị bệnh.
- Hít, nuốt các chất tiết, nước bọt của người bệnh qua việc ăn uống chung, ho, hắt hơi, nói chuyện.
- Tiếp xúc trực tiếp với dịch từ các mụn nước, bọng nước, phân của người bệnh.
- Trẻ lành cầm nắm đồ chơi, chạm vào các vật dụng của trẻ bị bệnh.
- Lây qua bàn tay của người chăm sóc trẻ.
4. Biến chứng nguy hiểm khi phát hiện bệnh muộn
Bệnh tay chân miệng thường không gây ra những biến chứng nguy hiểm nếu được phát hiện và điều trị sớm. Tuy nhiên, trong một số trường hợp phát hiện muộn, bệnh có thể tiến triển nặng và gây ra một số biến chứng, bao gồm:
- Viêm màng não do virus (triệu chứng gồm sốt, đau đầu, cứng cổ, đau lưng). Trường hợp này yêu cầu bệnh nhân phải nhập viện để điều trị.
- Có thể xuất hiện các biến chứng hiếm gặp khác như bại liệt, tê liệt hoặc viêm não. Đối với trẻ có biến chứng não, các triệu chứng khó nhận biết có thể bao gồm khó ngủ, quấy khóc nhiều, giật mình thường xuyên khi thức hoặc khi bắt đầu ngủ, hoảng hốt, nói lảm nhảm, tay chân run, co giật, sốt cao, méo miệng. Nếu không phát hiện và điều trị biến chứng kịp thời, trẻ có thể tử vong trong vài giờ.
- Nếu không được vệ sinh sạch sẽ, trẻ cũng có thể bị tái nhiễm tại các nốt phát ban trên da.
5. Cách điều trị và phòng ngừa bệnh lây lan hiệu quả
5.1. Cách điều trị
Khi phát hiện một số dấu hiệu của bệnh, bố mẹ cần đưa trẻ đến thăm khám tại các cơ sở y tế chuyên khoa da liễu hoặc truyền nhiễm để chẩn đoán đúng bệnh. Hiện nay chưa có thuốc đặc trị hay vaccine phòng bệnh tay chân miệng ở trẻ em. Cách điều trị bệnh chủ yếu là điều trị triệu chứng, chăm sóc bệnh nhân tại nhà và sử dụng các loại thuốc hạ sốt, giảm đau, bù đủ nước cho cơ thể theo hướng dẫn của Bác sĩ.
Trường hợp bé bị sốt cao, bạn có thể sử dụng thuốc Paracetamol để hạ sốt và giảm đau. Lưu ý, tuyệt đối không sử dụng thuốc có chứa thành phần Aspirin. Ngoài ra, bố mẹ cũng nên sử dụng nước muối 0.9% để sát trùng niêm mạc cho trẻ.
Về chế độ ăn hằng ngày, cần đảm bảo đầy đủ dinh dưỡng và bù nước kịp thời để phòng tránh trẻ bị mất nước và hạ đường huyết. Đối với trẻ bú mẹ, cần tăng cường cho bé bú nhiều lần trong ngày.
Với trẻ lớn hơn, cần kiêng các loại thức ăn có thể làm đau rát hoặc tổn thương miệng như thức ăn nóng, đặc. Thay vào đó, bố mẹ nên cho trẻ ăn các thức ăn loãng, nguội, dễ tiêu hóa như cháo loãng, sữa, sữa hạt, chè đỗ… Nếu bé từ chối ăn, mẹ không nên cưỡng ép mà hãy cho bé uống sữa hoặc ăn sữa chua để thay thế. Hoa quả và trái cây giàu vitamin và khoáng chất cũng là thực phẩm cần thiết cho trẻ trong khi điều trị bệnh tay chân miệng.
Bên cạnh đó, bố mẹ cần vệ sinh da cho bé để tránh bội nhiễm vi khuẩn. Có thể tắm cho trẻ bằng các loại nước có tính sát trùng nhẹ như nước lá chè xanh, lá chân vịt, và sau đó sử dụng dung dịch Betadine để bôi lên các nốt bỏng nước trên da. Lưu ý cần theo dõi bé thường xuyên để phát hiện sớm và điều trị biến chứng nguy hiểm nếu có.
5.2. Một số sai lầm cần tránh trong quá trình điều trị
Bố mẹ lo lắng khi trẻ có nhiều mụn nước, nhưng thực tế điều này cho thấy tình trạng bệnh nhẹ hơn so với mụn nước ẩn dưới da. Việc bôi thuốc xanh lên mụn nước là một cách điều trị sai lầm. Điều này có thể gây che khuất hình dạng mụn và làm khó khăn cho bác sĩ khi kiểm tra và xác định nguyên nhân gây bệnh.
Trường hợp trẻ không bị loét miệng hoặc bội nhiễm, không nên sử dụng thuốc kháng sinh vì cơ thể của trẻ đang yếu. Sử dụng quá nhiều kháng sinh có thể gây tác dụng phụ ảnh hưởng đến các cơ quan trong cơ thể và làm tình trạng bệnh trở nên nặng hơn.
Tay chân miệng là một bệnh truyền nhiễm mà bạn có thể điều trị tại nhà theo hướng dẫn của bác sĩ. Bệnh này thường tự khỏi sau khoảng 7-10 ngày mà không gây nguy hiểm nghiêm trọng cho trẻ. Tuy nhiên, nếu không phát hiện và điều trị kịp thời, tay chân miệng có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng khác. Vì vậy, nếu bạn thấy bất thường ở trẻ, hãy đưa trẻ đến bác sĩ càng sớm càng tốt hoặc liên hệ ngay tới dịch vụ khám tại nhà do Bệnh viện Đa khoa Tỉnh Phú Thọ cung cấp để trẻ được thăm khám ngay tại nhà nhé.
Thông tin liên hệ
Số điện thoại: 0375.514.771
Địa chỉ: Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ, Phường Tân Dân, Thành phố Việt Trì, Phú Thọ
Facebook: https://www.facebook.com/dichvukhamtainha/
